pain

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در یک روز پاییزی، سارق به‌عنف گردنبند خانم 72 ساله‌ای را در خیابان و در روز روشن به سرقت برد. پس از وقوع حادثه، بررسی‌ها نشان داد که یکی از سارقان سابقه‌دار است و در گذشته در حین سرقت با شلیک پلیس بازداشت و در عملیات دستگیری مقاومت کرده بود. در این عملیات، سارق مورد اصابت گلوله قرار گرفت و مدت یک سال در حبس بود. او آزاد شده و جرم خشن خود را تکرار می‌کند.  تحقیقات بیشتر نشان داد که این مجرمین بارها سابقه‌ سرقت‌های مشابه و سرقت طلا دارند و در اعترافات خود به بزه انتسابی اذعان کرده‌اند.

جرائم خشن و محاربه، موضوعی که این روزها نگرانی‌های زیادی در میان مردم ایجاد کرده است، نه تنها امنیت عمومی را به خطر می‌اندازد، بلکه تکرار آن از سوی برخی مجرمین، اعتماد به دستگاه قضایی و انتظامی کشور را نیز تضعیف می‌کند. این نگرانی از آنجا ناشی می‌شود که بسیاری از مرتکبان این جرائم، با وجود تعریف صریح قانون از محاربه و مجازات‌های تعیین‌شده، به سزای اعمال خود نمی‌رسند و بعضاً پس از مدتی کوتاه، آزاد شده و بار دیگر مرتکب جرائم مشابه می‌شوند. در این گزارش، به ابعاد مختلف این مسئله پرداخته و راهکارهایی برای اصلاح آن پیشنهاد می‌شود.

محاربه در قانون مجازات اسلامی

مطابق ماده 279 قانون مجازات اسلامی، محاربه عبارت است از "کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ترساندن آن‌ها به نحوی که موجب ناامنی در محیط شود." مجازات این جرم، بر اساس ماده 282، شامل اعدام، قطع دست و پای مخالف، تبعید یا صَلب (به‌دار آویختن) است که قاضی با توجه به شرایط پرونده، یکی از این مجازات‌ها را تعیین می‌کند.

اما علیرغم صراحت قانونی، بسیاری از پرونده‌های مربوط به جرائم خشن و محاربه با صدور احکامی سبک‌تر یا استفاده از تأسیسات ارفاقی مواجه می‌شوند. این موضوع باعث شده است که مردم احساس کنند دستگاه قضایی در مواجهه با مجرمان جرائم خشن، قاطعیت لازم را ندارد.

یکی از دلایل اصلی این امر، فشارهای بین‌المللی برای کاهش مجازات اعدام است. سازمان‌های حقوق بشری جهانی بارها جمهوری اسلامی ایران را به دلیل اجرای مجازات اعدام مورد انتقاد قرار داده‌اند. این فشارها ممکن است منجر به محافظه‌کاری برخی قضات در صدور احکام سنگین شود.

علاوه بر این، شرایط اجتماعی و فرهنگی نیز در این موضوع دخیل است. برخی قضات ممکن است تحت تأثیر محیط‌های شهری یا منطقه‌ای خاصی که در آن‌ها فعالیت می‌کنند، تمایلی به صدور احکام سنگین نداشته باشند.

نقش دستگاه‌های انتظامی و امنیتی در ممانعت از افرایش جرائم خشن

پلیس به‌عنوان نخستین نهاد مواجه با جرائم خشن، نقش تعیین‌کننده‌ای در شناسایی و دستگیری مجرمان دارد. در سال‌های اخیر، نیروی انتظامی تلاش‌های گسترده‌ای برای مبارزه با جرائم خشن انجام داده است. با این حال، بسیاری از مأموران پلیس از آزادی زودهنگام مجرمان ابراز ناامیدی کرده‌اند، چرا که آزادی این افراد، نه تنها تلاش‌های آن‌ها را بی‌اثر می‌کند، بلکه احتمال وقوع جرائم جدید را نیز افزایش می‌دهد.

این جمله تکراری بسیاری از فرماندهان نیروی انتظامی است که بارها گفته‌اند: "ما بارها مجرمان خطرناک را دستگیر کرده‌ایم، اما مدتی بعد دوباره آن‌ها را در خیابان دیده‌ایم که مرتکب جرائم جدید می‌شوند."

مطالبه‌گری مردمی و راهکارهای مقابله با جرائم خشن و محاربه

مردم به‌عنوان اصلی‌ترین قربانیان جرائم خشن، خواستار برخورد قاطعانه دستگاه قضایی با این مجرمان هستند. بسیاری از خانواده‌های قربانیان این جرائم، در مصاحبه‌های خود از عدم تناسب کیفر با جرم شکایت کرده‌اند. به‌عنوان مثال، در یکی از پرونده‌های سرقت مسلحانه در تهران، مجرم با وجود شواهد روشن مبنی بر محاربه، تنها به حبس محکوم شد. این حکم، واکنش‌های منفی گسترده‌ای را در فضای عمومی به دنبال داشت.

در مواجهه با گسترش جرائم خشن و بروز نگرانی‌های عمومی درباره امنیت اجتماعی، نیاز به بازبینی و تقویت ساختارها و رویه‌های قضایی بیش از پیش احساس می‌شود. این موضوع، به‌ویژه در پرونده‌های مرتبط با جرائم خشن و محاربه که مستقیماً بر امنیت و اعتماد عمومی اثر می‌گذارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کارشناسان بر این باورند که با اتخاذ رویکردهای جامع و علمی می‌توان گام‌های مؤثری برای کاهش این جرائم و ارتقای عدالت اجتماعی برداشت.

یکی از نخستین گام‌ها برای مقابله با جرائم خشن، آموزش تخصصی قضات در این حوزه است. جرائم خشن و محاربه ماهیتی پیچیده و چندوجهی دارند که نیازمند درک عمیق از روانشناسی مجرمان، انگیزه‌های آنها و پیامدهای اجتماعی این جرائم است. از این ‌رو، برگزاری دوره‌های آموزشی متمرکز بر شناخت ابعاد این جرائم و ارائه روش‌های مناسب برای صدور احکام مؤثر و بازدارنده، می‌تواند به ارتقای کیفیت عملکرد قضات کمک کند. آموزش‌های عملی و تئوریک در این زمینه نه‌تنها تضمین‌کننده اجرای عادلانه قانون است، بلکه اعتماد عمومی به سیستم قضایی را نیز تقویت می‌کند.

اطلاع‌رسانی شفاف و عمومی درباره روند رسیدگی به پرونده‌های مهم، یکی دیگر از ابزارهای ضروری برای مقابله با جرائم خشن است. جامعه‌ای که از عدالت اجرایی مطمئن باشد، همکاری بیشتری با نهادهای قضایی و انتظامی خواهد داشت. شفافیت در اطلاع‌رسانی، نه‌تنها مانع از شکل‌گیری شایعات و تردیدها می‌شود، بلکه بستری برای نظارت عمومی و افزایش اعتماد مردم به عملکرد دستگاه قضایی فراهم می‌آورد. انتشار جزئیات پرونده‌های مهم با رعایت اصول حقوقی و اخلاقی، می‌تواند ابزاری برای نمایش عزم قوه قضاییه در برخورد با مجرمان خطرناک باشد.

همچنین؛ در دنیای امروز استفاده از فناوری‌های نوین در فرآیندهای قضایی و انتظامی امری اجتناب‌ناپذیر است. گسترش بانک‌های اطلاعاتی، ازجمله بانک ژنتیک، اثرانگشت و دیگر پایگاه‌های داده، نقش کلیدی در تسهیل شناسایی و تعقیب مجرمان ایفا می‌کند. این ابزارها، امکان تحلیل سریع و دقیق داده‌ها را فراهم کرده و روند رسیدگی به پرونده‌ها را تسریع می‌کنند. در بسیاری از کشورها، این بانک‌های اطلاعاتی به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در پیشگیری و مقابله با جرائم شناخته می‌شوند و سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند امنیت اجتماعی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

یکی دیگر از جنبه‌های مهم مقابله با جرائم خشن، بازنگری در قوانین مرتبط با تأسیسات ارفاقی مانند آزادی مشروط، تعلیق مجازات و کاهش دوران حبس است. در مواردی که این تأسیسات به‌درستی طراحی یا اجرا نشده‌اند، مجرمان خطرناک ممکن است از آن‌ها سوءاستفاده کرده و امنیت جامعه را به خطر بیندازند. اصلاح این قوانین با توجه به نوع جرم، سابقه مجرم و میزان خطر او برای جامعه، می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در جلوگیری از بازگشت مجدد مجرمان به چرخه جنایت عمل کند.

جرائم خشن و محاربه، مسائلی چندبُعدی هستند که مستلزم همکاری نزدیک میان دستگاه‌های انتظامی، قضایی و امنیتی است. نبود هماهنگی کافی میان این نهادها می‌تواند به کاهش اثربخشی در برخورد با مجرمان منجر شود. ایجاد سازوکارهای مشترک برای تبادل اطلاعات، بهبود فرآیندهای دستگیری و بازجویی، و افزایش همکاری میان نهادها، ازجمله اقدامات ضروری در این حوزه است. این هماهنگی، سرعت و دقت در رسیدگی به پرونده‌ها را افزایش داده و زمینه را برای برخورد قاطع‌تر با مجرمان فراهم می‌کند.

عدم تناسب کیفر با جرم محاربه

مغز سخن آنکه؛ مقابله با جرائم خشن و محاربه، مستلزم رویکردی جامع و همه‌جانبه است که تمام ابعاد قضایی، انتظامی و اجتماعی را در بر گیرد. آموزش قضات، افزایش شفافیت، تقویت بانک‌های اطلاعاتی، اصلاح قوانین و بهبود هماهنگی میان نهادها، ازجمله راهکارهایی است که می‌توانند در این زمینه تأثیرگذار باشند. با اجرای این راهکارها، می‌توان نه‌تنها امنیت اجتماعی را افزایش داد، بلکه اعتماد عمومی به سیستم قضایی و عدالت اجتماعی را نیز تقویت کرد.

همچنین باید تأکید کرد؛ عدم تناسب کیفر با جرم محاربه، علاوه بر تهدید امنیت عمومی، موجب کاهش اعتماد مردم به دستگاه قضایی و انتظامی کشور شده است. قاطعیت در برخورد با این مجرمان و اجرای صحیح قوانین موجود، نه تنها می‌تواند بازدارندگی لازم را ایجاد کند، بلکه پیام روشنی به جامعه و مجرمان خواهد داد: امنیت عمومی خط قرمز دستگاه‌های قضایی و انتظامی است و هیچ‌گونه مماشاتی در این زمینه پذیرفته نخواهد شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، فناوری نانو در ایران طی دو دهه گذشته، از یک نوآوری علمی به یکی از ستون‌های اصلی علم و فناوری در کشور تبدیل شده است. این مسیر با شناسایی نانو به‌عنوان یک فناوری راهبردی و تشکیل ستاد توسعه فناوری نانو آغاز شد و با تدوین سند ملی نانو و هدف‌گذاری برای کسب جایگاه‌های جهانی ادامه یافت.

ما در خبرگزاری تسنیم قصد داریم سلسله گزارش‌هایی را پیرامون موفقیت‌های ستاد توسعه فناوری نانو و ضرورت الگوبرداری سایر ستادها و حوزه‌های علمی از این نهاد منتشر کنیم. این گزارش نخستین بخش از این گزارش‌ها است که در آن به بررسی روند رشد فناوری نانو در ایران، دستاوردهای کلیدی این حوزه و نگاه مقام معظم رهبری به این فناوری به‌عنوان الگویی برای پیشرفت سایر علوم و فناوری‌ها پرداخته‌ایم.

در سال‌های اخیر، ایران در حوزه علمی نانو به رتبه‌های جهانی دست یافته است. طبق آمار پایگاه‌های علمی معتبر، ایران در این حوزه، میان 5 کشور برتر جهان قرار دارد. این موفقیت حاصل برنامه‌ریزی بلندمدت، سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش و تربیت نیروی انسانی متخصص بوده است. ایران با ارائه تعداد بالایی از مقالات علمی و کسب رتبه‌های برتر در مجلات معتبر جهانی، توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یک کشور پیشرو در نانو تثبیت کند.

یکی از ویژگی‌های بارز فناوری نانو در ایران، تبدیل دستاوردهای علمی به محصولات صنعتی و کاربردی است. امروز بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی محصولاتی را تولید می‌کنند که براساس فناوری‌های نانو هستند و این محصولات در بازارهای داخلی و خارجی به فروش می‌رسند. برخی از محصولات نانویی ایرانی، از جمله در صنایع بهداشتی، داروسازی، کشاورزی و مواد پیشرفته در بازارهای جهانی مطرح شده‌اند، به‌عنوان نمونه، نانوپوشش‌ها در صنعت خودرو و نانوذرات در حوزه پزشکی از جمله مواردی هستند که با استفاده از این فناوری، کیفیت و کارایی بالاتری یافته‌اند.

نانو نه‌تنها به‌عنوان یک فناوری پیشرفته، بلکه به‌عنوان یک راهکار اقتصادی نیز مورد توجه قرار گرفته است. سرمایه‌گذاری در حوزه نانو، اشتغال‌زایی قابل‌توجهی به‌همراه داشته و به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرده است. با افزایش تقاضای داخلی و صادرات محصولات نانویی، این صنعت می‌تواند نقش مهمی در رشد اقتصادی کشور ایفا کند، در ضمن، ورود فناوری نانو به زندگی روزمره مردم و ایجاد فرهنگ استفاده از محصولات نانویی، نشان‌دهنده اهمیت اجتماعی این فناوری است.

تجربه موفق فناوری نانو به‌عنوان یک الگوی ملی

بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه فناوری‌های نانو در سال 1393 و تأکید ایشان بر موفقیت‌های این حوزه، نقطه عطفی در حمایت رهبری از علم و فناوری و الگوگیری سایر حوزه‌ها از نانو بود. ایشان در این بازدید، بر چند نکته کلیدی تأکید کردند که هر یک از این نکات می‌تواند چراغ‌راهی برای توسعه علم و فناوری در کشور باشد.

ایشان فناوری نانو را یک تجربه موفق برای سایر حوزه‌های علم و فناوری دانستند و با تأکید بر اینکه موفقیت‌های نانو نتیجه تمرکز، برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی است، پیشنهاد کردند که سایر حوزه‌ها نیز این الگو را در پیش بگیرند. نانو، با پیگیری‌های مستمر و تکیه بر اصولی چون "برنامه‌ریزی پایدار" و "مدیریت مستمر"، به الگویی تبدیل شده است که می‌تواند به توسعه سایر فناوری‌های کلیدی کمک کند.

توجه به عوامل کلیدی پیشرفت ستاد نانو

مقام معظم رهبری در بخشی از سخنان خود گفتند: "خداى متعال را شکر میگزاریم که یک‌چنین اتّفاقى افتاده؛ مهم این است که شما ببینید عوامل این پیشرفت جهشى (پیشرفت در حوزه نانو) چه بوده است، این عوامل را بایستى نگه‌دارید؛ وجود برنامه‌ى خوب، ثبات در مدیریّت، اهتمام به فرهنگ‌سازى و گفتمان‌سازى."

ازدیدگاه رهبری از مهم‌ترین عوامل پیشرفت نانو در ایران، وجود برنامه‌ای جامع و هدفمند بوده که توانسته است مسیر تحقیقات و توسعه را به‌درستی هدایت کند، همچنین، ثبات در مدیریت ستاد توسعه فناوری نانو به‌عنوان یکی از شاخصه‌های کلیدی، باعث شده است اقدامات و سیاست‌های راهبردی این حوزه در طول زمان با پیوستگی و تمرکز ادامه یابد. افزون بر این، توجه به فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی، باعث شده است این علم و فناوری میان قشرهای مختلف جامعه به‌ویژه جوانان، نفوذ و مقبولیت بیشتری پیدا کند.

از نظر ایشان، یکی از کلیدهای پیشرفت در علم، شناسایی استعدادهای درخشان کشور است. به‌گفته مقام معظم رهبری، بسیاری از استعدادها در کشور ناشناخته هستند و باید زمینه برای کشف و شکوفایی این استعدادها فراهم شود، این موضوع در حوزه نانو با جذب دانش‌آموزان و دانشجویان به این فناوری و آموزش‌های تخصصی در این زمینه تحقق می‌یابد و می‌تواند در سایر حوزه‌ها نیز اجرایی شود.

لزوم الگوبرداری سایر ستادها از ستاد توسعه فناوری‌های نانوی معاونت علمی

موفقیت‌های ستاد نانو در ایران می‌تواند نقشه‌راهی برای سایر ستادها و حوزه‌های علمی و فناوری کشور باشد، به‌ویژه ستادهای زیرنظر معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، با پیروی از راهبردها و تجارب نانو می‌توانند به دستاوردهای بزرگ‌تری دست یابند.

ستاد نانو با ثبات مدیریتی، هدایت استراتژیک و تأکید بر تحقق اهداف بلندمدت، توانسته است به موفقیت‌های چشمگیری دست یابد، سایر ستادها نیز می‌توانند با حفظ پایداری مدیریتی، برنامه‌های خود را به‌درستی اجرا کنند و از پراکندگی و تغییرات متعدد پرهیز کنند، این امر به‌ویژه در مدیریت پروژه‌ها و ارتقای سطح پژوهش‌های ملی بسیار حائز اهمیت است.

ستاد نانو با سرمایه‌گذاری در آموزش نانو در سطح دانش‌آموزی و دانشگاهی، توانسته است گفتمان فناوری نانو را در کشور ترویج دهد، سایر ستادها نیز می‌توانند از این راهبرد بهره بگیرند و با ارائه برنامه‌های آموزشی و ترویجی، جامعه را با فناوری‌های نوین آشنا کنند، این فرهنگ‌سازی می‌تواند به افزایش تقاضای بازار و جذب نیروی انسانی علاقه‌مند و مستعد منجر شود.

یکی از دستاوردهای مهم ستاد نانو، پیوند موفق بین دانشگاه و صنعت و هدایت فعالیت‌های علمی به‌سمت تولید ثروت است، سایر حوزه‌ها نیز می‌توانند با ایجاد بستری برای تعامل مستمر بین پژوهشگران و صنعتگران، محصولات نوآورانه‌تری تولید کنند و پژوهش‌ها را به نتایج ملموس اقتصادی برسانند.

این ستاد با برنامه‌ریزی جامع و انعطاف‌پذیر در برابر تغییرات و چالش‌ها توانسته است همچنان در مسیر پیشرفت باقی بماند، سایر ستادها نیز با تدوین برنامه‌های راهبردی بلندمدت و اصلاح آنها بر اساس شرایط و نیازهای روز، می‌توانند به اهداف خود دست یابند.

فناوری نانو توانسته است در ایران به یک دستاورد قابل‌اعتنا و بین‌المللی تبدیل شود. سخنان مقام معظم رهبری نشان‌دهنده اهمیت توجه به علم و فناوری و الگوپذیری سایر حوزه‌ها از نانو است. اگر سایر ستادها نیز از این الگو پیروی کنند و اصول مشابهی را در پیش بگیرند، می‌توانند با بهره‌گیری از تجربه نانو، به توسعه علم و فناوری و افزایش توانمندی ملی کمک کنند و ایران را به جایگاهی برتر در عرصه جهانی برسانند.